Όλοι οι μελετητές συμφωνούν στο ότι η γέννηση του πρώτου παιδιού, πολύ περισσότερο από το γάμο όπως πιστεύεται, είναι ένα από τα λίγα γεγονότα, που πραγματικά προκαλούν ριζικές αλλαγές στη ζωή ενός άντρα, τόσο σε επίπεδο προσωπικότητας, όσο και σε ότι αφορά το ρόλο που του επιφυλάσσει η κάθε ημέρα.
Όταν γεννιέται το μωρό, ο πατέρας πρέπει «να μάθει» σχεδόν τα πάντα. Κάτι ανάλογο ισχύει και για τη μητέρα, εκείνη όμως είναι από τη φύση της προικισμένη με το μητρικό ένστικτο και κατά κάποιο τρόπο είναι γεννημένη μητέρα. Αντίθετα τις τελευταίες δεκαετίες, ο πατρικός ρόλος έχει υποστεί μια πραγματική επανάσταση. Προτού όμως μιλήσουμε για το ρόλο του, ας προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τι συμβαίνει όταν η σύζυγος ή η σύντροφός του φέρνει στον κόσμο το πρώτο παιδί.
Πατέρας γίνεσαι, δε γεννιέσαι
Κανείς δεν μαθαίνει σε έναν άντρα πώς να γίνει πατέρας: το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να παραδειγματιστεί από φίλους του, οι οποίοι έχουν ήδη περάσει από αυτή την εμπειρία και να διαβάσει μερικά πράγματα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της γυναίκας του. Σίγουρα έχει μέσα του την εικόνα του πατέρα του και της σχέσης μεταξύ των γονιών του. Τα χρόνια όμως έχουν αλλάξει και οι αναμνήσεις αυτές δεν μπορούν να τον βοηθήσουν να αντιμετωπίσει τα νέα συναισθήματα που τον διακατέχουν.
Μια καινούργια αίσθηση ευθύνης, μια αόριστη αντίληψη ότι αυτή τη φορά τα νιάτα τέλειωσαν μια για πάντα και ότι από εκείνον εξαρτάται αυτό το πλασματάκι. Αν τύχει να παρίσταται στη γέννα του παιδιού του, τότε τα συναισθήματα αυτά γίνονται ακόμα πιο έντονα: έχει συμμετάσχει στον τοκετό, ήταν παρών τη στιγμή που το παιδί του ήρθε στον κόσμο και χάρη στην εντονότατη αρχική εντύπωση αισθάνεται περισσότερο σαν πατέρας.
Σωματική επαφή με το μωρό: το α και το ω
Οι πρώτες στιγμές του νεογέννητου στην οικογένεια συνήθως βρίσκουν τον πατέρα λίγο παραμερισμένο, πράγμα που μπορεί να του δημιουργήσει αισθήματα ζήλιας. Νοιώθει σχεδόν ότι περιττεύει. Η σύζυγος, έχοντας το άγχος του τοκετού και υπό το βάρος των καινούργιων ευθυνών, μπορεί να ερμηνεύσει την αμηχανία του συντρόφου της σαν ένδειξη ότι την αρνείται σαν γυναίκα και ότι είναι απορριπτικός απέναντι στην πατρότητα, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει τη δημιουργία παρανοήσεων ή κακής διάθεσης. Βασικό, λοιπόν είναι το να έχει προετοιμαστεί ο πατέρας, τόσο συναισθηματικά όσο και πρακτικά, για την ανάληψη του καινούριου του ρόλου. Του ρόλου του παιδαγωγού και του πατέρα, μια τέχνη που είναι από τις δυσκολότερες του κόσμου.
Είναι προφανές ότι στην αρχή, ο νέος πατέρας θα είναι άκρως ανυπόμονος και σχεδόν θα φοβάται να αγγίξει το παιδί, θα το μεταχειρίζεται σαν κάτι εύθραυστο και θα ξαφνιαστεί όταν δει οποιονδήποτε άλλον να το φροντίζει με επιδεξιότητα. όμως, δεν πρέπει να αποθαρρύνεται αλλά να επιμένει καθώς, κυρίως με τη σωματική επαφή, αρχίζει η πρώτη μορφή του αναθρέμματος. Το μωρό έχει ανάγκη το πλησίασμα του πατέρα, γιατί αγγίζοντάς τον και βλέποντάς τον αρχίζει να τον γνωρίζει. Θεωρείται, λοιπόν, σημαντικό να μάθει ο πατέρας, όσο πιο σύντομα γίνεται, να φέρεται με έναν τρόπο που να του επιτρέπει να πλησιάζει το παιδί. Μόνο έτσι θα γίνει συνεργάσιμος με τη μητέρα, στη μεγάλη περιπέτεια που περικλείει ο ρόλος των γονιών.
Ο δεκάλογος του πατέρα
- Να θυμάται ότι αντιμετωπίζει μια εμπειρία, ίσως γεμάτη από άγνωστα πράγματα, που πάντα είναι συναρπαστικά.
- Να προσπαθεί να καταλαβαίνει, ώστε να είναι έτοιμος να αντιμετωπίζει τις στιγμές κατάθλιψης της συντρόφου του, κάτι που είναι αναπόφευκτο και ας πούμε «φυσιολογικό» μετά τη γέννα.
- Να μην αισθάνεται καμιά αμηχανία, όταν θέλει να φιλήσει, να χαϊδέψει, να νανουρίσει ή να αλλάξει το παιδί του, ξεπερνώντας τα αναπόφευκτα εμπόδια και τους αρχικούς του δισταγμούς.
- Να προσπαθεί να ανακουφίζει τη σύντροφο του από τις δουλειές του σπιτιού, βοηθώντας την όσο είναι δυνατόν.
- Να γίνει αυτάρκης, μαθαίνοντας να κάνει ο ίδιος όλα εκείνα που ήταν συνηθισμένος να γίνονται από τη γυναίκα του.
- Να μη διστάζει να ζητάει τη συμβουλή ειδικών ή φίλων που έχουν ήδη δοκιμάσει εμπειρίες που για εκείνον είναι κάτι καινούργιο.
- Να αντιμετωπίζει με ηρεμία τις αρχικές αποτυχίες. Είναι αναπόφευκτες, σύντομα όμως θα αποκτήσει την απαιτούμενη επιδεξιότητα.
- Να αποφεύγει να φέρεται ανυπόμονα και αναποφάσιστα.
- Να χαλιναγωγεί το άγχος, είναι κακός σύμβουλος.
- Να θυμάται πάντα ότι ο ρόλος του πατέρα είναι εκείνο που δίνει σιγουριά και στο παιδί και στη μητέρα.