Τα παιδιά αναπτύσσουν το σύστημα ορίων που έχουν και που τους δείχνουν οι γονείς τους. Έτσι, εάν οι γονείς είναι δυσλειτουργικοί όσον αφορά τα όρια και δεν έχουν αναπτύξει επαρκώς ένα σύστημα ορίων, τα παιδιά τους δεν μαθαίνουν υγιή όρια, μπορεί να μην έχουν καν όρια ή να έχουν ελαττωματικά όρια. Έτσι τα παιδιά πέφτουν σε διάφορες παγίδες εξαιτίας των δυσλειτουργικών ορίων που διδάχτηκαν από τους γονείς τους: εμπιστεύονται υπερβολικά με την πρώτη επαφή, φροντίζουν τους άλλους χωρίς να κοιτούν τις δικές τους ανάγκες, δένονται πολύ εύκολα και επομένως υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να πληγωθούν ή να κακοποιηθούν συναισθηματικά στο μέλλον.
Μια δυσλειτουργική οικογένεια δυστυχώς κακοποιεί το παιδί της και δεν μιλάμε μόνο για σωματική η σεξουαλική κακοποίηση. Αυτή τη μορφή κακοποίησης που όλοι αγνοούμε και δεν αναγνωρίζουμε εύκολα την παρουσία της και τη βλάβη που μπορεί να προκαλέσει είναι η συναισθηματική κακοποίηση. Μια δυσλειτουργική οικογένεια, λοιπόν, δεν καταφέρνει να προστατεύσει το παιδί της και δεν καταφέρνει να διδάξει στο παιδί πώς να αποφεύγει την κακοποίηση στις σχέσεις του. Αφού τα παιδιά είναι από τη φύση τους ευάλωτα, δεν έχουν αναπτύξει όρια που θα τα βοηθήσουν αργότερα να προστατεύσουν τον εαυτό τους και να μην παραβιάζουν τα όρια των άλλων.
Ένα παράδειγμα: Μια ημέρα ο 10χρονος Μάριος αποφάσισε να κόψει δρόμο για να πάει στο σπίτι του και πέρασε από τον κήπο του γείτονα πατώντας κατά λάθος και κάποια λουλούδια. Βλέποντάς το αυτό, ο γείτονας τον κατσάδιασε και ο μικρός με δάκρυα στα μάτια μίλησε στη μαμά του για το γεγονός η οποία επίσης τον κατσάδιασε, λέγοντάς του ότι του άξιζε αυτό που έπαθε αφού μπήκε στο παρτέρι του ανθρώπου. Στην ουσία και οι δύο ενήλικες δεν χειρίστηκαν καλά το “λάθος” του Μάριου. Παρόλο που ήταν λάθος το να περάσει από την ξένη αυλή (λόγω έλλειψης ορίων θεώρησε ότι είναι εντάξει να περάσει από την ξένη αυλή), σε κανένα παιδί δεν αξίζει να του φωνάζουν και σίγουρα δεν μαθαίνει με αυτό το τρόπο το παραμικρό. Ο Μάριος πρέπει να διδαχτεί να σέβεται την ξένη περιουσία αλλά και η μητέρα του πρέπει να μάθει να τον υποστηρίζει και να μην αφήνει κανέναν να φωνάζει στο παιδί. Αντί να του πει ότι του άξιζε αυτό που έπαθε, μπορεί να πάρει τον Μάριο να πάνε μαζί στο γείτονα και να απολογηθεί ο μικρός για τη ζημιά του και η μητέρα του να του πει με τη σειρά της ότι δεν εγκρίνει τις φωνές στο παιδί της. Συνοδεύουν τον Μάριο σε αυτή την αποστολή για να τον προστατεύσουν και από μια μελλοντική κακή συμπεριφορά του γείτονα.
Εάν οι γονείς έχουν ανύπαρκτα ή προβληματικά όρια δυστυχώς ανατρέφουν πολύ ευάλωτα παιδιά. Σαν ενήλικας, πλέον, το παιδί νιώθει ακόμη ευάλωτο και λειτουργεί και αυτός με τη σειρά του με ανύπαρκτα ή προβληματικά όρια ή στο άλλο άκρο του συνεχούς με πολύ στεγανά όρια. Έτσι το παιδί μαθαίνει ότι για να γίνει αγαπητό πρέπει να σκέφτεται για τον άλλον πριν από τον άλλον ή στην αντίθετη περίπτωση για να μην ξαναπληγωθεί χτίζει γύρω του ένα τείχος και δεν πλησιάζει συναισθηματικά κανέναν, έχει προβλήματα εγγύτητας.
Στην εφηβεία, τα όρια είναι πολύ σημαντικό κομμάτι στη σχέση μας με το παιδί μας. Ο έφηβος θέτει τα όρια του για να ξεχωρίσει από τον γονέα και να πλάσει τη δική του προσωπικότητα πιά. Ορισμένοι γονείς τότε ανησυχούν και έρχονται σε σύγκρουση με το παιδί τους γιατί για παράδειγμα κλειδώνει την πόρτα του δωματίου του ή δεν μιλάει για τα ερωτικά του θέματα στους γονείς του. Τα όρια πρέπει να είναι αμφίπλευρα, αυτό μην το ξεχνάτε αγαπητοί γονείς. Δεν μπορείτε εσείς να κλειδώνετε το δωμάτιο σας και να έχετε την απαίτηση από το παιδί να μην το κάνει. Και οι δύο έχετε το δικαίωμα να το κάνετε και δεν είναι λάθος. Οι ενοχές και οι τύψεις που κυρίως η ελληνική οικογένεια έχει όταν το μέλος βάζει τα όριά του πρέπει να ξεπεραστούν. Το να διδάξουμε στο παιδί μας να λέει αυτό που θέλει, να κάνει αυτό που θέλει, να σέβεται τους άλλους αλλά και να απαιτεί σεβασμό, να κλειδώνεται στο δωμάτιό του, να έχει τα μυστικά του, να υπερασπίζεται τις αξίες του και πολλά άλλα είναι υγιή όρια και είναι υποχρέωσή μας ως γονείς να τα διδάξουμε στα παιδία μας για να τα προστατεύσουμε στην μελλοντική τους ζωή.
Χρύσα Παπακυργιάκη
Ψυχολόγος-Ειδική Παιδαγωγός
Email: chrysapapakirgiaki@yahoo.gr
Blog: psyxis-logos.blogspot.gr
Tηλ. 6975797833
[/one_half][one_half_last]
[/one_half_last]
Ονομάζομαι Χρύσα Παπακυργιάκη, είμαι παντρεμένη και μαμά ενός υπέροχου αγοριού. Σπούδασα Ψυχολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, το όνειρό μου από μικρό κορίτσι. Εκπαιδεύτηκα στην Γνωσιακή-Αναλυτική Ψυχοθεραπεία και έκανα μεταπτυχιακό στην Εγκληματολογία. Δουλεύοντας με παιδία επί πολλά έτη, κατάλαβα ότι μου αρέσει πολύ και έγινα Ειδική Παιδαγωγός μέσω εκπαίδευσης στη Διάγνωση και αποκατάσταση Μαθησιακών Δυσκολιών στο ΕΨΥΠΕ. Δουλεύω με παιδιά επί 10 έτη πλέον και αρθρογραφώ, κάτι που μου αρέσει πολύ επίσης. Το όνειρο μου είναι να βοηθάω τους γονείς που είναι μπερδεμένοι να βελτιώσουν τη σχέση τους με το παιδί τους και να βοηθήσουμε όλοι τα παιδιά να έχουν την θέση που τους αξίζει στον κόσμο αυτό. Έχω γράψει εκατοντάδες άρθρα τα τελευταία χρόνια με στόχο να μοιράζομαι απλόχερα τις γνώσεις μου για να βοηθάω όπως και όσο μπορώ.