Το “βρεγμένο” κρεβάτι είναι ένα ενοχλητικό πρόβλημα. Το ερώτημα είναι τίνος είναι το πρόβλημα. Κατ΄ αρχήν είναι πρόβλημα των γονέων. Μόλις ακούσουν ότι άλλα παιδιά της ίδιας ηλικίας είναι στεγνά τη νύχτα από την ηλικία των τριών – τεσσάρων ετών, αρχίζουν να ανησυχούν αν το δικό τους παιδί δεν το έχει ακόμα πετύχει. Όταν αρχίσει η αντιπαράθεση στις παρέες των συνομηλίκων, τότε η ενούρηση γίνεται κεντρικό ζήτημα για το παιδί.
Στις συντροφιές των τρίχρονων και τετράχρονων παιδιών, η ανταγωνιστική διάθεση δεν αργεί να εμφανιστεί. “Εγώ δε φοράω πια πάμπερς. Εσύ;”, “Εσύ βρέχεις το κρεβάτι σου τη νύχτα; “Όχι, δεν το βρέχω”. Οι ενήλικοι ακούνε συχνά αυτή τη στιχομυθία, παρόλο που ξέρουν ότι το παιδάκι που απαντάει βρέχει ακόμα το κρεβάτι του. Νιώθει ένοχο (τις περισσότερες φορές πρόκειται για αγόρι) και υποφέρει από την πίεση των συνομηλίκων του. Μέχρι να γίνει 5 ετών, όλοι στο περιβάλλον του αντιμετωπίζουν την ενούρηση ως πρόβλημα.
Το επίπεδο ωριμότητας του παιδιού
Πότε πρέπει οι γονείς να αρχίσουν να ανησυχούν για το βρεγμένο κρεβάτι; Αν εφαρμόσετε μια παιδοκεντρική τακτική και αφήσετε την πρόοδό τους στα χέρια τους, τα περισσότερα παιδιά, μέχρι να συμπληρώσουν το τρίτο έτος, θα έχουν πετύχει να συγκρατιούνται κατά τη διάρκεια της ημέρας. Μπορούμε όμως να προδιαγράψουμε σε ποια ηλικία αυτός ο αυτοέλεγχος θα επεκταθεί και στη διάρκεια της νύχτας;
Υπάρχουν πολλά παιδιά που δεν είναι “έτοιμα” για έναν τέτοιο αυτοέλεγχο, σύμφωνα με τις δικές μας προσδοκίες. Ο Dr. Ronald MacKeith στην Αγγλία ήταν από τους πρώτους που υπογράμμισε το γεγονός ότι πολλά παιδιά έχουν μια ανώριμη κύστη, με αποτέλεσμα ο έλεγχος τη νύχτα να είναι δύσκολος έως ανέφικτος. Υπάρχουν, επίσης, παιδιά που ο ύπνος τους δεν έχει βρει τον κανονικό του ρυθμό. Οι βιορυθμοί διέγερσης στον ελαφρύ ύπνο δεν είναι επαρκώς ανεπτυγμένοι για να τα ειδοποιούν, ώστε να σηκώνονται από το κρεβάτι κι έτσι να μένουν στεγνά. Αυτά τα παιδιά πρέπει να αναπτύξουν το δικό τους πρόγραμμα, το οποίο εμείς οφείλουμε να σεβαστούμε. Οι γονείς πρέπει να είναι υπομονετικοί και να ξέρουν να περιμένουν.
Αν τα παιδιά συνεχίζουν να βρέχουν το κρεβάτι τους, θα πρέπει να ελέγξετε μήπως πάσχουν από ουρολοίμωξη. Αυτό αποτελεί μέρος ενός καλού ιατρικού ελέγχου και είναι ιδιαίτερα σημαντικό, αν το παιδί έχει δυσκολίες στην ούρηση. Ο αυτοέλεγχος στη διάρκεια της ημέρας φαίνεται ότι είναι πιο απλός στα κορίτσια, τα οποία επίσης σπανιότερα βρέχουν το κρεβάτι τους τη νύχτα. Εν μέρει, αυτό μπορεί να οφείλεται σε ανατομικές διαφορές, οφείλεται όμως σίγουρα και σε διαφορές στις προσδοκίες του κοινωνικού περίγυρου και σε κοινωνικά στερεότυπα για τη συμπεριφορά των δυο φύλων στο συγκεκριμένο θέμα.
Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς
Πάνω απ΄ όλα, είναι στόχος του ίδιου του παιδιού να μείνει στεγνό τη νύχτα και όχι στόχος των γονέων του ή της κοινωνίας. Οι γονείς θα πρέπει με κάποιο τρόπο να κατασιγάσουν την ανυπομονησία τους. Αν αυτό μοιάζει αδύνατο, ίσως χρειάζονται τη βοήθεια κάποιου ειδικού, ο οποίος θα τους βοηθήσει να βρουν τρόπους να ελαττώσουν την πίεση προς το παιδί. Η ευθύνη τους είναι καλό να περιοριστεί στο να ακούνε το παιδί τους και να στηρίζουν τις προσπάθειές του να μένει στεγνό.
Επίσης, θα πρέπει να διαγνώσουν έγκαιρα αν όλα αυτά προέρχονται από αίσθημα κατωτερότητας, ψυχολογικής ανωριμότητας ή από έλλειψη αυτοπεποίθησης. Αν το παιδί δέχεται υπερβολικές πιέσεις – από το σχολείο, τις παρέες του ή την οικογένεια – αυτές οι πιέσεις πρέπει να ελλατωθούν.
Μερικά ακόμα βήματα που μπορούν να ακολουθήσουν οι γονείς:
1. Ζητήστε από το παιδί σας να συγκρατήσει τα ούρα του λίγο περισσότερο κατά τη διάρκεια της ημέρας για να αυξήσει τον έλεγχο της κύστης του.
2. Με την άδεια του παιδιού, μπορείτε να το ξυπνάτε πριν πάτε εσείς για ύπνο. Ωστόσο, πρέπει το ίδιο να παίρνει τον έλεγχο της κατάστασης, διαφορετικά είναι χαμένος κόπος. Μην το πηγαίνετε εσείς οι ίδιοι μέχρι την τουαλέτα.
3. Ένα ξυπνητήρι δίπλα στο κρεβατάκι του που θα ξυπνάει το παιδί στις 2 μετά τα μεσάνυχτα, θα μπορούσε να το βοηθήσει, όταν είναι έτοιμο. Αν όμως αυτό γίνεται νωρίτερα, είναι μια περιττή πίεση.
4. Διακριτικές προσπάθειες τόνωσης του παιδιού και υποστήριξης της επιτυχίας του κατά τη διάρκεια της ημέρας, μπορούν να το στηρίξουν και κατά τη διάρκεια της νύχτας. Αρκεί να μην το παρακάνουμε.
5. Όταν το παιδί σας νιώθει την επιθυμία να κουβεντιάσει, μπορείτε να συζητήσετε τα συναισθήματά του, τις πιέσεις που δέχεται και το γεγονός ότι ίσως η κύστη του δεν έχει ακόμα μεγαλώσει αρκετά και, συνεπώς, μπορεί να του χρειαστεί περισσότερος χρόνος ώσπου να μάθει να ξυπνά στην ώρα του.
6. Προσπαθήστε να διασκεδάσετε το μύθο που λέει ότι στην ηλικία των 5 ή 6 ετών το πρόβλημα εξαφανίζεται ως δια μαγείας. Η πίεση από το κοινωνικό περιβάλλον μαζί με την πίεση από τους γονείς, είναι πολύ μεγάλη για την αντέξει ένα μικρό παιδί.
7. Αν το κρεβάτι εξακολουθεί να είναι βρεγμένο και μετά το 7ο ή 8ο έτος του παιδιού ή αν το γεγονός φαίνεται ότι σχετίζεται με γενικότερα προβλήματα προσαρμογής – η αυτοπεποίθησή του ή η ικανότητά του να συναναστρέφεται τα συνομήλικα παιδιά – τότε είναι καιρός να συμβουλευτείτε έναν ψυχολόγο ή έναν παιδίατρο, με στόχο να ενθαρρύνετε το παιδί.
T. Berry Brazelton
Ομότιμος Καθηγητής Κλινικής Παιδιατρικής
Πανεπιστημίου Harvard